Het belangrijkste voor de omgeving bij het aanleggen van een nieuwe tramverbinding? Menselijke communicatie! Misschien niet het eerste waaraan je denkt. Maar wel de manier waarop Marije Mooij van de gemeente Amsterdam de Uithoornlijn aanlegt. Samen met de bewoners. En met Katja Torbijn. Marije vertelt hoe die aanleg gaat en wat communicatie met de omgeving daarin betekent.
Marije Mooij werkt sinds 2019 als omgevingsmanager bij de gemeente Amsterdam. Daar werkt ze samen met Katja, die als communicatieadviseur betrokken is. Hun project? De Uithoornlijn. Een grote klus die in 2024 wordt afgerond en leuke uitdagingen met zich meebrengt. Het tweetal trekt samen op om de omgeving op een menselijke, eerlijke en toegankelijke manier op tijd te betrekken, te informeren en te woord te staan tijdens de planvorming en uitvoering van het project. In hun strategie stellen ze menselijke communicatie voorop, zowel voor de interne stakeholders als de externe doelgroepen.
Marije, waar hebben we het over als het over de Uithoornlijn gaat?
“De Uithoornlijn is een tramverbinding die ligt in het verlengde van de Amstelveenlijn vanaf station Amsterdam Zuid. Vanuit Amstelveen bouwen we ruim vier kilometer nieuw spoor, een opstelterrein en drie haltes om tot in het centrum van Uithoorn te komen. Het grootste deel van het traject van de nieuwe tramverbinding was een groenstrook. Je kunt je voorstellen, dat ligt gevoelig”.
Logisch! Hoe reageren mensen daarop?
“Bewoners hebben jarenlang dankbaar gebruik gemaakt van de groenstrook in hun buurt. Ze konden al die tijd wandelen in een rustig gebied. Dat daar nu gewerkt wordt en vanaf 2024 een tram rijdt, is natuurlijk heel anders. In plaats van bosschages, wandelpaden en groen die de huizen achter de spoordijk verstoppen, zien ze straks hun buren of een geluidscherm en horen ze een tram.
We doen er zo veel mogelijk aan om overlast te beperken en bewoners mee te nemen. Alle stappen die we binnen het project zetten, leggen we zo goed mogelijk uit. We vertellen waarom we iets doen, waarom het op dat moment nodig is en onderzoeken samen met de buurt wat we kunnen doen om het voor hen beter te maken. Het is immers hun woonomgeving. Allemaal voorbeelden van menselijke communicatie.”
Dat klinkt als het belang van de buurt versus het belang van een regio
“Voor gemeenten en mensen die er werken, zijn grote infrastructurele projecten heel normaal. Maar voor de mensen die in de buurt wonen, is het bijzonder ingrijpend. Er zijn binnen een projectorganisatie superveel mensen betrokken, die allemaal maar één klein stukje van de puzzel leggen. Omgevingscommunicatie is de schakel tussen binnen en buiten, het gaat over luisteren naar mensen die er wonen en hen laten meedenken in de plannen. We vinden het heel belangrijk om verbinding te hebben met de buurt, een helpende hand uit te steken en met concrete oplossingen te komen”.
Hoe ziet dat eruit, omgevingscommunicatie en bewoners laten meedenken?
“In de eerste plaats door er te zijn en antwoord te geven. We zorgen voor korte lijnen en laten zien dat er echte mensen werken aan dit project. Zo geef ik bijvoorbeeld mijn mobiele nummer aan bewoners, zodat ik ze kan helpen als er iets aan de hand is en reageert Katja op vragen die bijvoorbeeld via Facebook, Twitter of de mail worden gesteld. Rijdt er bouwverkeer door een straat waar het niet hoort? Dan krijgen we een berichtje en kunnen we er iets aan doen. Deze menselijke communicatie is voor ons de sleutel tot een succesvolle samenwerking met de omgeving. Ook al zijn mensen het niet eens met de uitkomst”.
Met iedereen persoonlijk in gesprek is wel heel intensief!
“Voor sommigen opgaven geldt dat we die individueel met bewoners moeten oplossen. Zo is er vlakbij woningen een stuk grasveld dat moet worden ingeleverd voor watercompensatie. Met deze bewoners gaan we individueel in gesprek om te verkennen hoe dat kan op een manier die zij ook zien zitten.
Maar we werken natuurlijk ook op andere manieren samen met de buurt. Zo organiseerden we twee thematafels, waaronder een over de groene inpassing. We stelden mensen de vraag “Hoe kunnen we de tramlijn zo goed en zo groen mogelijk inpassen?”.
Zulke gesprekken brengen oplossingen die voor een buurt van enorme toegevoegde waarde zijn en voor een projectorganisatie vaak een kleine moeite. Denk dan aan de boomsoorten die worden geplant, groene parkeervakken, vogelnestjes langs geluidswanden of het toepassen van bloemrijke grasmengsels langs de oevers. Dat soort aanpassingen maken een fundamenteel verschil en ontdekken we alleen in gesprek met bewoners”.
Wat doen jullie nog meer om menselijke communicatie voorop te stellen?
“Inzetten op maar één kanaal of alleen maar persoonlijk in gesprek met mensen, is nooit genoeg. Dus stelde Katja nog voor de aanbesteding van het project een communicatiestrategie en middelenmix op die aansluit bij de verschillende doelgroepen rond het project én bij ons. Voor ieder middel of kanaal geldt dat we menselijke communicatie voorop zetten. We communiceren van mens tot mens op een laagdrempelige manier, en niet van organisatie tot bewoner.
Katja neemt ook de communicatieadviseurs van de projectpartners en de aannemer mee in deze strategie, die elke projectfase wordt bijgesteld. Daarin is de ervaring van Katja in het vakgebied een groot voordeel. Ook het feit dat ze al langer bij het project werkt dan ik helpt. Ze functioneert naast mijn rechterhand ook als wandelend archief. En dat is heel handig!”
Meer weten over de Uithoornlijn? Kijk dan eens op de website van het project.
